جای خالی وزیر نفت ایران در اجلاس امروز گاز
جای خالی وزیر نفت ایران در اجلاس امروز گاز
در حالی كه ایران به عنوان اصلی ترین پیشنهاد دهنده و موسس سازمان كشورهای صادركننده گاز مطرح است؛ اما دوازدهمین اجلاس این سازمان حیاتی امروز با كرسی خالی وزیر نفت ایران در قاهره مصر برگزار می شود.

در حالی كه ایران به عنوان اصلی ترین پیشنهاد دهنده و موسس سازمان كشورهای صادركننده گاز مطرح است؛ اما دوازدهمین اجلاس این سازمان حیاتی امروز با كرسی خالی وزیر نفت ایران در قاهره مصر برگزار می شود.

طرح تاسیس مجمع كشورهای صادركننده گاز برای نخستین بار در ۱۰ بهمن ۸۵ از سوی رهبر معظم انقلاب در دیدار ایگور ایوانف، دبیر وقت شورای امنیت روسیه با ایشان مطرح شد. كمی بعد در دسامبر ۲۰۰۸ این ایده با استقبال سایر كشورهای عمده و بزرگ تولیدكننده گاز در جهان به ثمر نشست و ایران و ۱۴ كشور با تصویب اساسنامه با تشكیل یك دفتر اجرایی برای كشورهای صادركننده گاز شبیه دبیرخانه اوپك در قطر موافقت كردند.

هدف از تشكیل این سازمان، هماهنگی در تولید و كنترل قیمت گاز در بازار جهانی است. هم اكنون ۱۱ كشور به عنوان عضو دائم و ۳ كشور به عنوان عضو ناظر در مجمع كشورهای صادركننده گاز حضور دارند كه ایران، روسیه، قطر، الجزایر، بولیوی، گینه، لیبی، مصر، نیجریه، ونزوئلا، ترینیداد و توباگو ۱۱ كشور دائم آن را تشكیل می دهند.اهمیت مجمع كشورهای صادركننده گاز تا آنجا پیش رفته است كه علاوه بر نگرانی غرب از تاثیر این سازمان بر معادلات عرضه و تقاضا و تعیین قیمت های جهانی گاز بخش عمده ذخایر گاز جهان در این سازمان تجمیع شده است.

به طوری كه هم اكنون كشورهای عضو مجمع صادركنندگان گاز ۴۲ درصد تولید گاز جهان، ۷۰ درصد ذخایر گازی جهان، ۳۸ درصد انتقال گاز جهان با خط لوله و ۸۵ درصد تجارت گاز طبیعی مایع شده (ال.ان.جی) را در اختیار دارند.

غیبت ایران

حال چنین سازمان مهم و استراتژیكی كه ایران نخستین پیشنهاددهنده تشكیل و عضو موسس آن است، امروز شاهد كرسی خالی این عضو اصلی خود خواهد بود؛ چرا كه وزارت نفت ایران بلاتكلیف است. دوازدهمین اجلاس وزارتی مجمع كشورهای صادركننده گاز امروز در قاهره در حالی برگزار می شود كه تمام وزرای نفت یا انرژی كشورهای عضو، اعم از دائم یا ناظر حضور دارند بجز ایران، چون كسی در ایران مقام وزارت نفت را در اختیار ندارد و با توجه به غیر قانونی شناخته شدن سرپرستی رئیس جمهور بر آن از سوی شورای نگهبان، این وزارتخانه بلاتكلیف و پا در هوا مانده است.

البته آن گونه كه اعلام شده، سیدمحمدعلی خطیبی كه نماینده ایران در هیات اجرایی اوپك گازی است، در اجلاس امروز قاهره شركت خواهد كرد، اما مشخص نیست پروتكل های دیپلماتیك اجازه حضور یا اظهارنظر و شركت در تصمیمات و پذیرش یا ایفای تعهدات خاصی از جانب ایران را به وی در اجلاس یاد شده بدهد، چراكه وی از نظر اداری معادل مدیركل یعنی یك رده پایین تر از معاون وزیر محسوب می شود و از اختیارات وزیر برخوردار نیست. قطعا این حضور چندان كارساز نیست و ممكن است نفوذ و قدرت تصمیم گیری ایران را در این سازمان مهم تحت تاثیر قرار دهد.

تا دیروز تلاش خبرنگار ما برای دریافت پاسخ برخی پرسش ها در این زمینه از وزارت امور خارجه و وزارت نفت بی نتیجه ماند. تنها واكنش به این مساله خبر كوتاهی است كه سایت خبری وزارت نفت منتشر كرده كه در آن نیز به جزئیات كلی و غیرضروری اجلاس دوازدهم قاهره پرداخته و هیچ اشاره ای به مسائل اصلی مورد اشاره نكرده است.

برنامه های اجلاس

بر اساس این خبر، نماینده ایران در مجمع كشورهای صادركننده گاز گفت: كشورهای صادركننده گاز به دنبال هماهنگی بیشتر برای حضور فعال تر در بازارهای جهان هستند.

سیدمحمدعلی خطیبی در آستانه برگزاری دوازدهمین اجلاس وزارتی مجمع كشورهای صادركننده گاز در تشریح برنامه های این نشست به شانا گفت: همه كشورهای عضو كنار اعضای ناظر حضور خواهند داشت و براساس برنامه، گزارش های آخرین تحولات بازار گاز، دبیرخانه مجمع و گزارش های مالی و اداری بررسی خواهد شد.خطیبی اظهار كرد: طبق برنامه، كشورهای شركت كننده، یك جلسه غیرعلنی نیز پشت درهای بسته برگزار خواهند كرد.

وی تصریح كرد: یكی از موارد مهم در نشست امروز پنجشنبه قاهره، هماهنگی و پیگیری مقدمات برگزاری اجلاس سران در ماه نوامبر خواهد بود و جلسه سران در دوحه قطر برگزار خواهد شد.

نماینده ایران در مجمع كشورهای صادركننده گاز، فضای نشست قاهره را متاثر از اجلاس سران خواند و افزود: برای آماده سازی اجلاس سران، كمیته های تخصصی تشكیل شده است و این كمیته ها در اجلاس وزارتی، آخرین نتایج جلسه های خود را ارائه خواهند كرد.

خطیبی با بیان این كه تا زمان برگزاری اجلاس سران، نشست وزارتی دیگری برگزار نخواهد شد، گفت: وزیران عضو مجمع چند روز قبل از برگزاری اجلاس سران، برای بررسی نهایی نشستی دیگر را برگزار خواهند كرد.

وی تصریح كرد: حوادث طبیعی چند ماه اخیر بویژه زلزله و سونامی ژاپن و پیامد آن، یعنی حادثه نیروگاه اتمی فوكوشیما بار دیگر نگاه ها را به گاز طبیعی به عنوان یك انرژی پاك و ارزان معطوف كرده است و بی تردید، جهان در آینده شاهد افزایش تقاضا برای این حامل انرژی خواهد بود.

وابستگی كشورهای بزرگ صنعتی به گاز طبیعی هر سال بیشتر از سال های قبل افزایش می یابد و این مسئله ضرورت تمركز كشورهای صادر كننده گاز را بیشتر نشان می دهد . اگر چه ایران به دلیل مصرف بیش از حد گاز طبیعی در داخل كشور هنوز نتوانسته خود را به عنوان یكی از صادر كنندگان اصلی این سوخت مهم مطرح كند ، از پتانسیل بسیار بالایی برخوردار است . ذخایر گاز طبیعی ایران بر اساس آخرین برآورد ها به ۳۳ تریلیون متر مكعب رسیده كه پس از روسیه ایران را در جایگاه دوم دارندگان این نعمت خدادادی قرار می دهد .

هم اكنون كشورهای روسیه ، قطر، الجزایر ، اندونزی و استرالیا از مهمترین صادر كنندگان گاز طبیعی و ال.ان.جی به شمار می روند و پیش بینی می شود ایران نیز با راه اندازی طرح های جدید گازی و نیز صرفه جویی حاصل از هدفمند سازی یارانه ها به تدریج جای خود را در میان صادر كنندگان بزرگ گاز طبیعی در دنیا باز كند.

گزارش : جام جم آنلاین (www.jamejamonline.ir)